An tAcht um Ghníomhartha Ionadaí chun Leasanna Comhchoiteanna Tomhaltóirí a Chosaint 2023.
Ceadaíonn an tAcht um Ghníomhartha Ionadaí do thomhaltóirí sásamh nó leigheas comhchoiteann a lorg i leith sárú líomhnaithe ar a gcearta tomhaltóirí ag trádálaithe.
Is í seo an chéad reachtaíocht dá cineál in Éirinn. Ceadaíonn sé d’eagraíocht atá ainmnithe mar Aonán Cáilithe (AC) caingean a ghlacadh os comhair na hArd-Chúirte, thar ceann grúpa tomhaltóirí ar sáraíodh a gcearta tomhaltóirí, anseo in Éirinn nó i mBallstáit eile, trí chleachtais neamhdhleathacha ag trádálaithe.
Tá sé mar aidhm ag an Acht leasanna comhchoiteanna tomhaltóirí a chosaint thar go leor réimsí, amhail cosaint sonraí, seirbhísí airgeadais, taisteal agus turasóireacht, fuinneamh agus teileachumarsáid, an comhshaol, eolaíochtaí beatha, cúram sláinte agus eitlíocht.
Féadfar gníomhartha ionadaí a thionscnamh thar ceann grúpaí tomhaltóirí a d’fhéadfadh go mbeadh siad seo á lorg acu:
- bearta urghaire, a chuirfidh stop le cleachtais neamhdhleathacha trádálaí
- bearta sásaimh, amhail aisíocaíocht, athsholáthar, deisiú
- bearta urghaire agus sásaimh araon
Baineann an tAcht le sáruithe intíre agus trasteorann araon.
Aonáin cháilithe
Is comhlacht é eintiteas cáilithe (AC) a dhéanann ionadaíocht thar ceann leasanna tomhaltóirí agus atá ainmnithe mar AC ag an Aire Fiontar, Trádála agus Fostaíochta nó ag Ballstát eile.
Chun a bheith ainmnithe mar AC ní mór d’eagraíocht nó do chomhlacht critéir shonraithe a chomhlíonadh agus iarratas a chur faoi bhráid an Aire.
Ní mór don AC a bheith ina dhuine dlítheanach le carachtar neamhbhrabúis arb é a phríomhchuspóir ná ceann a thaispeánann go bhfuil leas dlisteanach aige maidir le leasanna tomhaltóirí a chosaint, chomh maith le critéir eile a chomhlíonadh, a bhfuil gach ceann díobh leagtha amach san fhoirm i gCuid 1 – féach Foirmeacha thíos.
Nuair a bheidh sé ainmnithe, féadfaidh AC caingne ionadaíocha a thabhairt os comhair na hArd-Chúirte in Éirinn agus os comhair na gcomhlachtaí cuí i mBallstáit eile an AE, thar ceann tomhaltóirí atá ag lorg urghaire, sásamh, nó an dá cheann, i gcoinne trádálaí as sárú ar cheann de na forálacha de dhlí an AE agus na hÉireann um chosaint tomhaltóirí atá leagtha amach i Sceideal 1 den Acht.
Tá sé de dhualgas ar an roinn Clár ACanna ainmnithe in Éirinn a chothabháil agus a fhoilsiú. Tá nasc chuig Clár na nEintiteas Cáilithe ar fáil thíos.
Clár na nEintiteas Cáilithe
Bheith mar chuid de ghníomh ionadaí i gcoinne trádálaí
Ní mór do thomhaltóir ar mian leis tarraingt isteach i ngníomh ionadaíoch an fhoirm i gCuid 3 thíos a chomhlánú – Fógra ó Thomhaltóirí le bheith Ionadaithe ag Aonán Cáilithe le haghaidh Bearta Sásaimh faoi Alt 24 agus í a sheoladh chuig an AC a dhéanann an ghníomh.
Tomhaltóir a chuireann AC ar an eolas faoina n-iarratas go ndéanfaí ionadaíocht dó agus a d’íoc an táille iontrála riachtanach más gá:
- beidh sé faoi cheangal ag toradh an ghnímh
- ní féidir é a léiriú in aon chaingean eile i gcoinne an trádálaí céanna a bhfuil an gearán céanna aige
- ní féidir caingean aonair a thabhairt i gcoinne an trádálaí céanna i leith an ghearáin chéanna
Ina dhiaidh sin, cuirfidh AC tomhaltóirí ar an eolas maidir le haon chinneadh a dhéanfaidh an Chúirt maidir le bailíocht an ghnímh nó maidir le toradh an chinnidh ar bhailíocht an ghnímh, ag baint úsáide as na foirmeacha i gFoirm 4 agus 4A faoi seach.
Costas dul isteach i ngníomh ionadaí
Féadfaidh ACanna táille bheag a ghearradh ar thomhaltóirí ar mian leo a bheith páirteach i ngníomh ionadaíoch. Mar sin féin, is é an táille uasta a fhéadfar a ghearradh ná €25 in aghaidh an tomhaltóra in aghaidh gach gníomh ionadaíoch.
Clár gníomhartha ionadaí a dhéantar nó atá ar siúl
Tá sé de dhualgas ar gach AC de réir an Achta sonraí faoi na Gníomhartha Ionadaíocha a thug siad os comhair na hArd-Chúirte nó a thug siad isteach i mBallstát eile a fhoilsiú ar a suíomh gréasáin. Tá liosta foilsithe ag an roinn de na gníomhartha ionadaíocha go léir a rinne ACanna cláraithe agus tá nasc chuig Clár na nGníomhartha Ionadaíochta tugtha thíos.
Clár Gníomhartha Ionadaí
Foirmeacha lena n-úsáid i dtaca leis an Acht um Ghníomhaíochtaí Ionadaí
Foirmeacha lena n-úsáid i dtaca leis an Acht um Ghníomhaíochtaí Ionadaí
Tá leagan iomlán den Acht um Ghníomhartha Ionadaí chun Leasanna Comhchoiteanna Tomhaltóirí 2023 a Chosaint le fáil ar shuíomh Gréasáin Reachta na hÉireann.